شمع موتور چیست؟
شمع موتور یکی از اصلی‌ترین قطعات در خودروهای با موتورهای احتراق داخلی است. این قطعه کوچک وظیفه ایجاد جرقه (قوس الکتریکی) به منظور شروع احتراق را بر عهده دارد. شمع ماشین از عایق سرامیکی، بدنه فلزی، واشر و الکترود تشکیل شده و در سرسیلندر و معمولا بالاترین نقطه محفظه احتراق موتور قرار می‌گیرد.
کد حرارتی شمع موتور چیست؟
یکی از مهمترین وظایف شمع خودرو به غیر از جرقه زنی انتقال حرارت مناسب گرما از درون اتاق انفجار به بیرون است. همانطور که میدانید این حرارت بیشتر از طریق رزوه ها که با ناحیه سر سیلندر در تماس است به بیرون هدایت می شود. مقدار باقیمانده از طریق هسته مرکزی به بیرون اتاقک انفجار انتقال می یابد. به شمعی که حرارت را سریعا انتقال می دهد شمع سرد و به شمعی که حرارت را کندتر انتقال داده و مقداری از حرارت را در خود نگه می دارد، شمع گرم اطلاق می گردد. معمولا کارخانجات یک بازه عددی برای نمایش این خاصیت تعریف می کنند. در موتور خودرو یک استاندارد بنام دمای بهینه تعریف میشود. دمای مابین 450 تا 800 درجه سانتیگراد،در واقع دمای زمان اولیه احتراق و دمای زمان نهایی احتراق. بنابراین شمع باید بعد از پایان احتراق به دمای 450 درجه برگردد و هم چنین در انتهای احتراق به بالای 850 درجه نرسد. به شکل زیر توجه کنید.
همانطور که در شکل مشاهده میکنید هر دو شمع مقایسه شده دارای سایز و فیلر یکسان هستند ولی یک تفاوت بزرگ باهم دارند. کد حرارتی!
هر چقدر سرامیک دور سوزن اصلی شمع بزرگتر بلندتر باشد اصطلاحا کد حرارتی گرم اطلاق میشود و هر چقدر کوتاه تر باشد آن شمع کد حرارتی سردی دارد. ( این بلند و کوتاه بودن سرامیک را با سایز شمع اشتباه نگیرید! )
کد حرارتی یک کمیت مهم در انتخاب و سازگاری آن با موتور خودرو است.در واقع کد حرارتی به میزان تبادل حرارتی شمع موتور با اجزای داخل موتور است. هر تولید کننده شمعی با توجه به ساختار داخلی شمع، با یک کد که در شماره فنی قید میشود کد حرارتی شمع را نشان میدهد.بسته به نوع خودرو و طراحی ان این کد متفاوت است.
شمع ها در کل از لحاظ دسته بندی گرمایی به سه دسته سرد،میانی و گرم تقسیم میشوند.
- به شمع هایی که خیلی زود سرد میشوند، سرد گفته میشود.
- به شمع هایی که به صورت نرمال و استاندارد سرد میشوند، میانی گفته میشود.
- به شمع هایی که خیلی دیر سرد میشوند،گرم گفته میشود.
برای مثال شمع موتور بوش با کد حرارتی 2 (سرد) شروع و با کد 10 (گرم) تمام میشود.
مطابق جدول زیر 4 برند مختلف بصورت تقریبی با هم مقایسه شده اند:
BOSCH CHAMPION NGK DENSO 10 18 2 9 9 16-14 4 14 8
12-11 5 16 7-6 10-9 6 20 5 8-7 7 22 4 6-63-61 8 24 3 4-59 9 27 - 57 9.5 29 2 55 10 31 این رقم ها بصورت شماره فنی هر مدل ذکر میشوند برای مثال:
NGK BKR5ES
BOSCH FR7DC
CHAMPION RC12YC
DENSO K20PRU
مهندسین در زمان طراحی موتور با توجه به پارامترهای ضریب تراکم سیلندر، آلیاژ سر سیلندر، نوع تنفس طبیعی یا توربو،نوع سیستم خنک کننده و ... برای کمیت کد حرارتی یک مقدار تعیین میکنند و این مقدار هیچ ارتباطی با تکنولوژی روز ساخت ندارد.ممکن است خودرو در دهه 80 میلادی تولید شده باشد اما شمع موتوری با کد حرارتی سرد داشته باشد یا برعکس خودرو تولید سال 2015 باشد و از شمع موتوری با کد حرارتی گرم استفاده کند.
بصورت عمومی شمع های سرد برای رانندگی کم با حالت پیک ، شمع های میانی برای خودروهای استاندارد و عامیانه، شمع های گرم برای موتور های با فشار کم و رانندگی بلند مدت!
دقت داشته باشید که تغییر کد حرارتی خیلی زیاد میتواند به موتور خودرو شما اسیب جدی وارد کند.
یک قانون کلی در مورد کد حرارتی این است که: اول رجوع به دفترچه اطلاعات خودرو ، دوم مشاوره با متخصص !
